Küresel Sosyal Bir Hareketin Aktivistleri: Bergama Köylü Hareketi başlıklı bildirisini 2011 yılında yapılan Uluslararası Bergama Sempozyumu’nda sunan Füsun Kökalan Çımrın, bu konu üzerine 2015 yılında da Elektronik Sosyal Bilimler dergisinin 53. sayısında bir makale yayınlamıştır. Bergama Köylü Hareketinin Dünü ve Bugünü başlığını taşıyan makalede Çımrın şunları söylemektedir:

“1990’lı yılların başında, neredeyse küresel sosyal hareketlerin dünyada gözlemlenmeye başlamasıyla eş zamanlı olarak ortaya çıkan, Bergama köylü hareketi, Türkiye’deki sosyal hareketlerin tarihçesi ve günümüzdeki konumu açısından oldukça büyük önem taşımaktadır. Ülkemizdeki sosyal hareketlerin görünümleri, örgütlenme yapıları, süreklilikleri ve özellikle de aktivistlerinin yapısı göz önünde bulundurulduğunda, Bergama hareketinin farklılığı da kendiliğinden ortaya çıkmaktadır. Hareketin başlangıcından itibaren gerek medyada gerekse sosyal hareketler ailesi içerisinde yaratmış olduğu etki, hareketi hem Türkiye’de hem de dünyada yankı uyandırabilecek bir meşruiyete ve kitleselliğe ulaştırmıştır. Şiddete dayalı olmayan eylem biçimiyle Bergamalı köylüler, seslerini tüm dünyaya duyurmayı başarmışlardır. Hatta bu başarı hareketi, günümüze kadar şiddet, baskı ve zor kullanan birçok hareketin önüne taşımayı başarmış ve daha çok insanın ilgisini / desteğini sağlayarak, Cumhuriyet tarihindeki en bilinir ve kabul gören eylemler arasında birinci sıraya taşımıştır. Başlangıçta hem akademik alanda hem de gündelik yaşamda büyük bir ses getiren Bergama köylü hareketine ilişkin olarak günümüzde pek bir bilgi ve çalışmaya rastlanmamaktadır. Ancak bölgede başlangıçta sekiz yıllık bir süreç kapsamında tamamlanması planlanan siyanürlü altın arama çalışmaları artan bir ivme ile devam etmektedir. Sonuçta bu çalışmada günümüzde gelinen noktada Bergama köylü hareketinin ne durumda olduğu ve bu hareketi mobilize eden aktivistlerin bugünkü toplumsal koşullarının sorgulanmasının temel alındığı ifade edilebilir.

​

1989 yılında Bergama’da yer alan toplam on yedi köyün ortasında kurulmaya başlayan siyanürlü altın işletmesi, Türkiye’deki ilk altın arama ve çıkarma faaliyetlerini bünyesinde barındıran bir işletmedir. Tarım ve hayvancılığın egemen olduğu kırsal alanda alternatif bir üretim sektörü olarak devreye giren altın madeni, kurulduğu ilk andan itibaren kırsal yapıda önemli dönüşümlerin yaşanmasının kapılarını aralamıştır. Güvencesiz ve emek yoğun bir sürece dayanan tarımsal faaliyetlerle karşılaştırıldığında güvenceli ve nispeten daha kolay bir sektör olarak karşımıza çıkan maden işletmesi, tüm bu avantajlarına rağmen, topraklarında konumlanmış olduğu köylerdeki yerel halktan oldukça büyük bir tepki almıştır. Köylülerin refah koşullarının ve yaşam kalitesinin daha iyi hale getirilmesi olanağına karşın Bergamalı köylüler madeni ilk günden itibaren reddetmişlerdir. Ortaya çıkan bu durumun sebebi ise çıkartılacak olan madenin siyanürle ayrıştırılmasıdır. Dolayısıyla daha başlangıçta söylenebilecek şey, köylülerin bir işletme olarak madene karşı çıktıkları değil, çıkarılacak olan madenin siyanürle ayrıştırılmasıdır. 1989 yılından itibaren yerel halk köylerinde kurulan bu işletmeye karşı büyük bir karşı çıkış mücadelesi başlatmıştır. Neredeyse çeyrek asırlık süreç boyunca bu direniş devam etmiştir. Ancak günümüze gelindiğinde maden işletmesinin çalışmalarını devam ettirmesine rağmen, köylülerin toplumsal mücadeleden el çektiklerini görmekteyiz. Bugün mücadele yalnızca hukuksal olarak devam etmektedir. (…)

​

Milenyumun başında doruk noktasına ulaşan hareket, zamanla toplumsal mücadele alanındaki sürekliliğini ve örgütlülüğünü yitirmeye başlamıştır. Bir taraftan madenin işletilmesi gerektiği fikrini ulusal kalkınma ve ulusal çıkarlar adı altında meşrulaştırılması diğer yandan da özellikle geçen zaman içinde maden şirketlerinin uyguladığı politikalar sonucunda madende çalışan ya da madenden faydalanan köylülerin sayılarının artmasıyla da hareket çözülmeye yüz tutmuştur. 

​

Başlangıçta sekiz yıllık bir dönem için işletmeye açılan Ovacık işletme tesisleri bugün gelinen noktada adı geçen üç köyün ortasında varlığını sürdürürken, bölgeye iki tane büyük siyanürlü atık barajı hediye (!) etmiştir. Tütüncülüğün tamamen son bulduğu, demografik değişikliklerin yaşandığı ve kırsal/geleneksel cemaat ilişkilerinin bozulduğu Bergama köylerinde yaşayan halk bahçesinde yetiştirdiği ürünü güvenle tüketmezken, evlerin çeşmelerinden akan suları içememektedir. Madene karşı olanlar ile maden yanlısı olan köylüler arasında yaşanan çatışmalar bugünlerde yavaş yavaş giderilmeye çalışılmış olsa da, köylülerin arasında görünmeyen sınırların varlığı hala söz konusudur. 

​

Bergama’da Ovacık’tan sonra şimdi de Kozak bölgesinde yeni altın rezervlerinin bulunması ile siyanürlü altın madenciliği varlığını güçlendirmektir. Bergama köylüleri, özelikle de hukuk alanında elde edilen yürütmeyi durdurma kararlarına rağmen ocağın işletilmesi ve köylüler arasında yaşanan çatışmalar dolayısıyla bugün bir yenilmişlik duygusu içindedirler. Ekonomik çözülmenin büyük oranda yönlendirmiş olduğu öğrenilmiş çaresizlik durumu, toplumsal mücadelenin de seyrini açıklamaya muktedirdir. Sonuçta bugün gelinen noktada Bergama’da toplumsal mücadele alanındaki fiili eylemlerin son bulduğu söylenebilir.”