Beethoven / Symphony No.9 in D minor Op.125 - II. Scherzo
Beethoven / Symphony No.9 in D minor Op.125 - II. Scherzo
rehberi
Bergama Lisesi
Bergama’nın en güzel tarihi yapılarından olan ve günümüzde Milli Eğitim İlçe Müdürlüğü tarafından kullanılan Bergama Lisesi binasının inşasına 1914 sonrasında başlanmıştır. Rum mimar Mitros tarafından yapımına başlanan yapı, kesme taşlarla örülmüş, Bergama’nın antik dönem mimarisine gönderme yapan sütunlarla bezenmiştir.
Nağme Ebru Aydeniz yapının mimari özelliklerini şöyle anlatmaktadır:
“Kesme taştan yığma sistemde iki katlı olarak inşa edilen yapıda, bu dönemde yaygın olan üçlü pencere düzeni kullanılmış, pencere içine sütunlar ve üzerine kornişler yerleştirilmiştir. Eşit fonksiyon içeren hacimlerin pencereleri, katlarda biçimsel zenginlik kaygısı ile farklı şekillendirilmiş, alt kat sütun ve süslemelerinde mermer, üst kat sütun ve süslemelerinde ise taş kullanılmıştır. Simetrinin hakim olduğu yapıda giriş açıklığı, yüksek bir merdiven, açıklığın iki yanında mermer sütunlar ve üzerinde korniş ile özellikle vurgulanmıştır. Sütunlu köşe süslemeleri ve saçak kısmında yer alan silme, tüm cephelerde devam etmektedir. Yapıyı donatan fonksiyonel amaçtan uzak dekoratif öğeler, yapıldığı dönemin en karakteristik unsurlarıdır.”
Sefa Taşkın, Bergama’da Abacıhan Sokak adlı kitabında Bergama Lisesi binasının geçmişinden şöyle söz eder:
“Osmanlı’nın son günleri tam bir ekonomik çöküntü dönemiydi. Devlet dış ülkelerden aldığı borçları ödeyemiyordu. Padişah II. Abdülhamit döneminde bu borçların ödenmesi için yabancılardan oluşan, ‘Düyunu Umumiye’, ‘Genel Borçlar’ adı verilen bir kurul oluşturulmuştu. Ülke topraklarında üretilen tütün gibi bazı ürünlerin üretimi ve gelirleri bu kurul tarafından denetleniyordu.
Duyunu Umumiye, tütün üretimi ve gelirlerinin izlenmesini daha sonra ‘Tütün Reji’si adlı, Avusturya, Almanya, İngiltere ve Osmanlı Bankası aracılığıyla Fransa kökenli şirketlerin kurduğu bir ortaklıktı. Bu şirketlerin hepsinin arkasında, sahip ya da ortak olarak ünlü Yahudi Rosthschild ailesi vardı.
Tütünü ekmek için bu Reji’den ruhsat almak şarttı ve tütün ancak bu şirkete satılabiliyordu. Kaçak üretim ve satış yasaktı. Bunu önlemek için Reji, Devleti hiçe sayarak ‘kolcu’ denilen kendi kolluk kuvvetlerini kurmuştu. Kolcular denetim adına üreticilere baskı yapıyor, eziyet ediyor, ev basıyor hatta öldürüyordu.
Bu iğrenç kuruluş, Cumhuriyet’in kuruluşundan sonra, 1925’de Atatürk tarafından lağvedildi. Fransızlardan satın alındı. Hak ve yükümlülükleri Türk Devleti’ne geçti. (…)
Son döneminde Reji Bergama’da kazandığı büyük paralarla kendi kullanımı için, gücünü gösterecek büyük bir merkez binası yapmaya girişmiş, ülkeden kovulunca, neo klasik tarzdaki pembe taşlı mermer detaylı binayı bitiremeden kentten ayrılmak zorunda kalmıştı. Yapıyı tasarımına uygun tamamlayan Cumhuriyet Hükümeti burayı Ortaokul, Lise olarak değerlendirmişti.”
Bergama Kültür ve Sanat Vakfı’nın web sitesinde ayrıca şu bilgilere yer verilmektedir:
“Ana bina önce reji (tütün alım merkezi) gibi bir işlev görmüş ve inhisarlar (Tekel) idaresine bağlı kalmıştır. Nitekim daha sonra açılan yatılı bölge okulu da geçici statüde eğitim öğretim yapmıştır. 11 Haziran 1931'de Maarif (Eğitim) Komisyonunca bina İnhisarlar İdaresinden istenmiş, yatılı bölge okulu çıkarılmış, bina hazineye devredilmiş ve 4071,13 metre karelik alan 2,000-TL olarak Milli Eğitim Bakanlığınca satın alınmıştır.”
Filiz Peker’in Cumhuriyetin İlk Yıllarında Bergama Kazasının Sosyal ve Kültürel Durumu (Bergama Belediyesi Kültür Yayınları, 1996) adlı kitabında da şu bilgilere yer verilmektedir:
“Bergama Ortaokulu olarak Kaymakam Arif Hikmet Beyin çabaları İle 1916 yılında yapımına başlanan bina savaş nedeniyle ancak 1926 yılında tamamlanabilmiştir. Önce yatılı erkek mektebi, sonra Zübeyde Hanım İlkokulu, en sonra da ortaokul olarak kullanılmıştır.
1966-67 öğretim yılından itibaren Bergama Lisesi olarak hizmet verilen yapı günümüzde İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü binası olarak kullanılmaktadır.”